Obroże wibracyjne
#Obroże wibracyjne #Trening psów niesłyszących #Dobrostan zwierząt #Bodźce treningowe #Pozytywne wzmacnianie zachowań #Stres u psów #Alternatywne metody treningowe #Skuteczność treningu #Bezpieczeństwo psa #Etyka w szkoleniu psówObroże wibracyjne są często kojarzone z treningiem psów niesłyszących. Ich użycie służy jednak głównie wygodzie właściciela (możliwość „sterowania” psem przy pomocy pilota), a może mieć negatywny wpływ na dobrostan zwierzęcia.
Nie wiemy, jak bardzo stresujący jest dla psa pojawiający się w sposób nagły i nieprzewidywalny, nienaturalny bodziec, jakim jest wibracja odczuwana na szyi. Wiadomo, że upośledzenie jednego ze zmysłów prowadzi do zwiększenia wrażliwości pozostałych. Zmysł dotyku będzie zatem ponadprzeciętnie wrażliwy u psów niesłyszących i zalecane jest uwrażliwianie ich na niespodziewany dotyk. O ile ma to szansę powodzenia w przypadku delikatnego dotyku ręką, może się nie powieść, gdy chodzi o bardziej nieprzyjemny i trudny do przewidzenia bodziec w obrębie niezwykle wrażliwego miejsca, jakim jest szyja.
Według niektórych trenerów stosujących obroże elektryczne oraz osób, które próbowały ich działania na sobie, wibracja może być bardziej awersyjna niż impuls elektryczny o bardzo niskiej intensywności. Będzie to zindywidualizowane odczucie danego osobnika. Wiadomo, że reakcje na stosowanie obroży wibracyjnych są bardzo zróżnicowane: od braku obserwowalnej reakcji, przez wzrost ogólnego niepokoju, aż po atak paniki. Stosowanie nieprzyjemnego bodźca, którego pies nie może przewidzieć ani uniknąć przez modyfikację swojego zachowania, jest etycznie wątpliwe. Tym bardziej, że te same efekty można uzyskać stosując metody oparte na pozytywnym wzmacnianiu zachowań.
W treningu z użyciem obroży wibracyjnej pies jest u uczony oferowania kontaktu wzrokowego przy pomocy nagród. Dopiero w następnym etapie używa się wibracji do zwrócenia jego uwagi. Nie jest to jednak konieczne, bo można po prostu nagradzać kontakt wzrokowy na tyle atrakcyjnie dla psa, by spontanicznie oferował go bardzo często. W ten sposób przyciąganie jego uwagi za pomocą wibracji staje się zbędne. Niektóre psy niesłyszące nawiązują bardzo częsty kontakt wzrokowy bez dodatkowego treningu. Sprzyjającym temu czynnikiem będzie na pewno silna, bezpieczna więź z opiekunem. Pozwala to na stałe komunikowanie się i przekazywanie psu potrzebnych wskazówek. Wiadomo jednocześnie, że psy trenowane z użyciem obroży elektrycznych rzadziej nawiązywały spontaniczny kontakt wzrokowy i zachowywały większą odległość od stosującego je trenera. Podobny efekt może wystąpić w przypadku używania obroży wibracyjnej przez właściciela psa niesłyszącego.
Inna metoda treningu polega na użyciu wibracji jako sygnału dostępności nagrody z ręki opiekuna. Metoda ta może z dużym prawdopodobieństwem okazać się nieskuteczna, gdy nagrody dostępne w środowisku będą dla psa bardziej atrakcyjne niż oferowany smakołyk. Często można spotkać się z argumentem, że używanie obroży wibracyjnej daje psu możliwość swobodnego biegania. Jednak nie zapewnia to psu bezpieczeństwa, jakie daje linka treningowa lub ogrodzony teren. Pies może nie zareagować na wibrację, jeśli środowisko dostarczy mu silnej motywacji, np. okazji do pogoni za zwierzyną. Może nie zauważyć zbliżającego się samochodu lub innego niebezpieczeństwa. Dlatego nie zaleca się, aby psy niesłyszące biegały luzem po nieogrodzonym terenie.
Stosowanie obroży wibracyjnych wiąże się z podobnym ryzykiem nadużyć, jak ma to miejsce w przypadku obroży emitujących impuls elektryczny. W przypadku braku reakcji ze strony psa sfrustrowany właściciel może wielokrotnie powtarzać lub przedłużać wibrację. Może stosować ją jako karę lub w skrajnych przypadkach, nawet do dręczenia zwierzęcia. Istnieje też ryzyko, że opiekun zamiast wykazać się aktywnością oraz kreatywnością w sposobach komunikacji z psem, będzie polegał głównie na stosowaniu wibracji i pozostawiał obrożę na szyi psa przez wiele godzin, co może prowadzić do powstania fizycznych obrażeń szyi.
Ewa De Grande
Bibliografia:
- Good, A.; Reed, M.J.; Russo, F.A. Compensatory Plasticity in the Deaf Brain: Effects on Perception of Music. Brain Sci. 2014, 4, 560-574. [online]
- Acoustical Society of America (ASA). How does the brain respond to hearing loss?. ScienceDaily. ScienceDaily, 19 May 2015. [online]
- Alekhina, M.; Perkic, G.; Manson, G.A.; Blouin, J.; Tremblay, L. Using Neck Muscle Afferentation to Control an Ongoing Limb Movement? Individual Differences in the Influence of Brief Neck Vibration. Brain Sci. 2023, 13, 1407. [online]
- Lang, P. J., Bradley, M. M., & Cuthbert, B. N. Emotion, attention, and the startle reflex. Psychological Review 1990, 97(3), 377–395. [online]
- Startle Response - an overview | ScienceDirect Topics [online]
- Ziv, Gal. The effects of using aversive training methods in dogs—A review. Journal of veterinary behavior 19 (2017): 50-60. [online]
- Schilder, Matthijs BH, and Joanne AM van der Borg. Training dogs with help of the shock collar: short and long term behavioural effects. Applied Animal Behaviour Science 85.3-4 (2004): 319-334. [online]
- Polsky, Richard H. Electronic shock collars: are they worth the risks? Journal of the American Animal Hospital Association 30.5 (1994): 463-468. [online]
Dodatkowe źródła: